Het vliegtuig schokte en bonkte door de hevige turbulentie. Voor het eerst hoorde ik de piloot omroepen dat ook het cabinepersoneel moest gaan zitten. Met toch een beetje zweet in mijn handen bedacht ik me dat het voelde als de aardbeving van een paar jaar geleden. Zo zat ik stil in het vliegtuig, maar toch ook weer niet.
Dat is wel zo ongeveer wat mijn afgelopen maanden karakteriseert. Ik heb nogal stilgezeten en ben ondertussen flink aan de slag geweest. Op luchthavens, in vliegtuigen, in auto’s, bussen en treinen, op boten, aan vergadertafels en in gevangenissen heb ik gezeten en gewerkt. Gedurende drie maanden heb ik, naast mijn werk voor ShKBSh in Albanië, aan een opdracht gewerkt voor Prison Fellowship International (PFI), de paraplu van gevangenenzorg-organisaties in zo’n 120 landen. Het was hoognodig dat een aantal Prison Fellowships in Europa een bezoek zouden krijgen. Het ging dan om een organisatorische audit en het afstemmen over de groei van de organisatie voor de komende tijd, en hoe PFI daarbij kan ondersteunen.
Zo ben ik naar Prison Fellowship Armenië, Israël en Schotland afgereisd, na een voorbereidende week in Duitsland om het model voor de bezoeken te ontwikkelen. Samen met de lokale collega’s heb ik ook in elk van deze landen gevangenissen bezocht.
In Armenië bezocht ik de ‘beste en nieuwste gevangenis van het land’, wat me behoorlijk deed vrezen voor hoe de andere gevangenissen dan zouden zijn. Mooi om te zien dat elke afdeling in de gevangenis een eigen kapelletje had om te bidden of een kaarsje aan te steken. Ook hoorde ik veel verhalen aan waarin het woord ‘re-integratie’ viel, het leek wel het codewoord voor al het personeel. Ik mocht in een kleine kamer kijken waar een paar gevangenen creatief bezig konden zijn, en van één van hen kreeg ik een mooi kruikje dat hij zelf had gemaakt.
In Israël bezocht ik een gevangenis vlak bij het meer van Tiberias. Daar zaten de gevangenen allesbehalve stil, want er werd een intensief rehabilitatieprogramma gehanteerd. Er was zelfs een aparte ADHD trainingsgroep. Ook was er een afdeling waar de gevangenen een getraumatiseerde hond kregen toegewezen die bij hen in de cel woonde en die ze leerden verzorgen, liefhebben, begrijpen en trainen. Een aantal gevangenen vertelde me hoe dat ze geholpen heeft om ook beter met andere mensen om te gaan. De meesten van hen zaten voor huiselijk geweld, en het leren omgaan met de hond confronteerde ze ook met hun eigen emoties en agressieve gedrag. Het team van Prison Fellowship Israël was erg blij met mijn bezoek, alleen al omdat zij nu ook afdelingen in de gevangenis te zien kregen waar ze nog nooit geweest waren, rondgeleid door de directeur himself.
In Schotland bezocht ik drie gevangenissen, waaronder de oudste en de nieuwste. Het viel me op dat ze, in tegenstelling tot Albanië, Armenië en Israël, er aan de buitenkant helemaal niet als gevangenissen uitzagen (al vinden ze daar van wel). Het hadden in mijn ogen ook conferentiecentra of een grote sporthal kunnen zijn, totdat het subtiel aangebrachte prikkeldraad opvalt, en het personeel in uniform. Binnen was het natuurlijk hetzelfde als overal ter wereld in gevangenissen: achter slot en grendel. In al deze gevangenissen zat ik een stukje mee. Met groepjes gevangenen tijdens de activiteiten van Prison Fellowship Schotland, en ook tijdens een uitgebreid gesprek met een gevangenispastor die vertelde dat hij uit eigen ervaring heeft geleerd dat je ook als pastors voor jezelf en elkaar moet zorgen. Een open en kwetsbaar gesprek over de impact van het werken met mensen met zware delicten en ongrijpbaar en manipulatief gedrag.
Toen ik weer terug in Albanië was, had ik het wel even gehad met het reizen vol stilzitten. Voorlopig geen luchthavens met vertraagde vluchten en eindeloos zitten in openbaar vervoer voor mij. Maar ja… Nu ik dit schrijf, ben ik net terug van twee dagen veel stilzitten in de auto en op een boot, voor een urenlange tocht naar Valbona met de hele bubs van Dream Academy. Voor de afsluiting van de maand Summer School zijn we op een mooie trip naar de Albanese Alpen gegaan, om te vieren dat ze hun zomervakantietijd goed hebben besteed en zichzelf hebben overtroffen voor hun eindpresentatie. Het thema van de Summer School was ‘Visie’, een van de vier pedagogische pijlers van Dream Academy. Het was geweldig om te zien hoe de tieners Powerpointpresentaties hadden voorbereid om hun visie op zichzelf, hun leefomgeving, hun land en de wereld te geven. “Als ik de minister-president van Albanië zou zijn, zou ik zorgen voor gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen, zodat we samen armoede kunnen bestrijden en voor zwakken kunnen opkomen.” “Mijn visie op mezelf is dat ik heb geleerd te accepteren dat ik niet zo extravert en sociaal ben, en dat dat oké is, maar dat ik tegelijk wel blijf proberen te groeien in mijn sociale vaardigheden.” “Mijn visie voor mijn stad is dat er aandacht moet zijn voor groei maar ook voor leefbaarheid. Meer plekken voor groen maar ook voor sport en spel is goed voor de ontwikkeling en gezondheid van jongeren.” Nadat iedereen haar of zijn certificaat in ontvangst had genomen, daagden we onszelf nog even uit om niet alleen maar stil te zitten, maar een mooie klim naar een waterval te maken. Hup, in de benen!
