[:nl]Pas heb ik uitgerekend hoeveel keer langer het me gekost heeft om in Albanië een bankrekening te openen dan in Nederland. De uitkomst was: 5544 keer langer (20 minuten tegenover 110880 minuten, wat gelijk staat aan 11 weken). De reden dat ik een Albanese bankrekening moest openen, was dat de immigratiepolitie dat van mij vroeg als voorwaarde voor mijn nieuwe verblijfsvergunning. Nee, een afschrift van mijn Nederlandse rekening hielp niet, het moest een rekening van hier zijn, met een door hen vastgesteld geldbedrag erop. Er was geen praten aan, het was een harde eis.
Nu kon de immigratiepolitie dat wel willen, maar de bank was niet zomaar overtuigd. Ik zal jullie besparen hoe vaak en hoe lang ik in de rij heb gestaan bij de bank, om weer met een kluitje in het riet gestuurd te worden. Of hoeveel telefoontjes er gepleegd zijn om vragen te beantwoorden over waar mijn geld dan vandaan kwam en wat ik er hier mee ging doen. Hoe vaak ik weer een document ben gaan inleveren bij de bank. En wat ik allemaal heb moeten ondertekenen (tot en met een verklaring dat ik geen belasting betaal aan de Verenigde Staten van Amerika). Op een gegeven moment zei ik tegen de bankmedewerkster: ‘Echt, je kunt me vertrouwen! Ik ben geen crimineel die geld komt witwassen, ik ben simpelweg gekomen om het Albanese volk te dienen.’ Maar ze kennen hier de uitdrukking niet dat je iemand op haar blauwe ogen vertrouwt…
Vertrouwen is een ingewikkeld begrip. Dit land heeft een verleden waarin je zelfs je goede vriend of familielid niet kon vertrouwen. In de communistische tijd vierden achterdocht, angst en wantrouwen hoogtij in de samenleving. Dat suddert nog steeds door. Tegenwoordig gaat het om de politiek, het justitiële systeem, nepdeclaraties, vriendjespolitiek, zelfverrijking, witwaspraktijken. Maar ook smoezen en oneerlijkheid, je voor de gek houden of afzetten.
Zelf probeer ik te kiezen voor een basishouding van vertrouwen, niet naïef maar positief. Ja, ik weet het, mijn blanke neus geeft een verkoper de zelfbedachte vrijheid om een hoger bedrag te vragen. Beloftes worden niet nagekomen. Bedelaars doen of ze gewond zijn. Gevangenen zeggen altijd dat ze onschuldig vastzitten. Is bio nou nep of echt. Mensen waarschuwen me ervoor niet te aardig te doen, niemand te vertrouwen. Maar zo zit ik niet in elkaar. Ik geniet ervan als iemand zegt iets te zullen doen en het ook gebeurt. Als mij dezelfde prijs gevraagd wordt als aan anderen. Wanneer iemand eerlijk is. Wanneer ik of een ander erkennen dat we fout zaten. Als iemand met me optrekt omdat het leuk is en niet omdat er een mogelijk voordeel aan zit.
Ik kocht een verse vis van twee kilo, die bij thuiskomst 800 gram bleek te zijn. Maar ik kreeg ook zomaar van een tuinman een kluit tijm uit de grond gespit om op mijn balkon in een bak te planten. Ik werd met een vriendin afgezet bij het kopen van een ticket voor de bus. Maar de fietsenmaker wilde geen geld hebben voor het repareren van mijn achterwiel. Er is zoveel oneerlijks en zoveel aardigs.
Spontaan krijg ik een kluit tijm in mijn handen gedrukt
Ik krijg over het algemeen veel vertrouwen van de mensen in Nederland. Ieder die mij steunt of die meeleeft, gaat ervan uit dat ik daadwerkelijk in Albanië woon en echt het werk doe waar ik over schrijf. Maar hier heb ik vertrouwen moeten verdienen. Mijn huisbazin kwam in het begin elke maand het bedrag voor de huur ophalen in mijn flat, zodat ze zeker wist dat ik het zou geven en ze meteen kon zien of ik wel goed schoonmaakte. Mijn collega’s hebben me vorig jaar met enthousiasme binnengehaald, maar pas sinds kort voel ik een groeiend vertrouwen in mij en mijn werk. Mensen durven hun huis en hart steeds meer voor me open te stellen.
Afgelopen week waren we weer met de groep tieners van Dream Academy bij elkaar. In een verloren uurtje vertrouwde Entela van 13 me haar verhaal toe. Over hoe ze voor haar zieke oma en haar broer zorgt. Over gebrek aan geld waardoor dit een moeilijke tijd van het jaar is waarin schoolspullen gekocht moeten worden. Over haar vader die twaalf jaar vast had gezeten en net vrij is en dat ze niet weet hoe dat moet, wonen met je vader in huis. Dat ze advocaat wil worden om mensen te helpen in een eerlijk proces, want eerlijke advocaten zijn er bijna niet. En als iemand het niet kan betalen, doet ze het gewoon gratis! Wat een openheid en enthousiasme. Ik geloof haar op haar bruine ogen. En heb vertrouwen in haar, al weet ik dat het moeilijk gaat worden. Ze weet waar ze over praat.
De tieners van Dream Academy krijgen een training. Entela zit rechts.
Wat mijn verblijfsvergunning betreft: Drie dagen voor het verlopen van mijn eerste verblijfsvergunning had ik alles rond. En toen kwam ik erachter dat andere Nederlanders helemaal geen bankrekening hoefden te hebben van de immigratiepolitie. En een Nederlands gezin dat wel een rekening moest hebben, hoefde er niet het geld op te zetten dat ik wel moest. Willekeur ten top… Zucht…
Nu nog vertrouwen hebben in de volgende stap bij de bank: Het aanvragen van een bankpasje.[:]